شاخص بورس به زبان ساده

شاخص بورس از واژه هایی است که امروزه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و اگر شما هم در مسیر سرمایه گذاری های نوین قرار گرفته باشید، حتما نام این واژه را شنیده اید و یا از خود درباره چیستی و معنای آن سوال کرده اید. بهتر است پیش از آن که بخواهیم شاخص بورس را به زبان ساده و آسان برای شما تعریف کنیم، از بورس سخن بگوییم و با آن آشنا شویم. چرا که این دو در گرو هم معنا می شوند.

سرآغاز بورس

بورس بازار اوراق بهادار که مثل بسیاری از واژه های تجاری و حسابداری در ایران برگرفته از معادل فرانسوی آن است، در واقع مکانی برای خرید و فروش اوراق بهادار است. به این معنا که در گذشته در این مکان اوراق کاغذی که حاوی ارزش سهم یک شرکت و کارخانه بود در بازار بورس مبادله می شد، و خریدار با توجه به ارزش هر یک از این اوراق پولی را پرداخت می کرد و در موقعیتی مناسب آن را می فروخت. نخستین بار بورس در کشور بلژیک پدید آمد و در منزل شخصی به همین نام (واندر بورس) معاملاتی انجام میگرفت. این بازار نخستین بار شکل کنونی خود را در کشور آمریکا دید. در این بازار سهام شرکت های مختلف خرید و فروش می شد. سهام که در واقع ارزش یک مقدار مشخص از سرمایه و دارایی یک شرکت است توسط متقاضیان خریده می شود. با پیشرفت تکنولوژی شکل کاغذی اوراق بهادار تبدیل به شکل مجازی و اینترنتی شد و بازارهای بورس هم تغییر شکل دادند. در بورس جدید به شکل آنلاین، شخص سهام و بخشی از شرکتی را می خرد و با افزایش سود و یا در مواقع حساس آن را می فروشد.

شاخص بورس

برای جلوگیری از ضرر و زیان در بورس باید به نکاتی در این بازار نوین توجه داشت. نکاتی که می تواند یک سرمایه گذار را به سودی در خور توجه نزدیک کند و در صورت تخطی کردن او را مشمول زیان هایی کند. یکی از این نکات که همواره مورد توجه اهالی و دوست داران بورس است شاخص بورس است. شاخص در زبان انگلیسی index گفته می شود که به معنای نشانگر ترجمه شده است.در واقع به زبان ساده می توان گفت شاخص بورس نشان دهنده میزان تغییرات بورس در یک بازه زمانی معین است. یعنی این شاخص نشان می دهد که بورس رو به رشد است یا سیر نزولی را طی می کند و سهامداران از طریق آن می توانند سرمایه های خود را کنترل کنند. البته ما فقط یک شاخص نداریم و شاخص ها انواع متعددی دارند، شاخص هایی مانند: شاخص کل، شاخص کل هم وزن، شاخص قیمت، شاخص قیمت هم وزن، شاخص سهام آزاد شناور و سایر شاخص ها که توجه به هر کدام از آن ها در بازار بورس و سرمایه گذاری بسیار ضروری است. مهمترین این شاخص ها شاخص بورس کل است که در ادامه آن را به شکلی ساده توضیح می دهیم.

شاخص بورس

شاخص کل

اگر شخصی سهام شرکتی را خریداری کند از دو منبع سود دریافت می کند. یکی سودی است که شرکت در نتیجه فعالیت های خود بین سهامداران تقسیم می کند و دوم سودی که از تغییر ارزش سهام شرکت برای فرد بدست می آید. یعنی اگر شخصی سهامی را به ارزش 300 تومان بخرد و در پایان سال ارزش این سهام به 400 تومان برسد و علاوه بر آن هم شرکت سودی معادل 50 تومان به سهامداران خود بدهد. سود خالص این فرد از سرمایه گذاری در این شرکت برابر 150 تومان خواهد بود. که برابر 50 درصد سرمایه اولیه اوست. این مبلغ در واقع همان شاخص کل است. طبق همان نظریه ای که در بورس تخم مرغ ها را در یک سبد نمی چینند مسلما یک سهامدار هم در یک شرکت سرمایه گذاری نمی کند. بنابراین از طریق شاخص متوجه می شود که میزان سود سالیانه و سود حاصل از افزایش ارزش سهم او چقدر بوده است. جا دارد به این نکته اشاره کنیم که وقتی می گوییم شاخص مثبت و رو به افزایش بوده نشان دهنده این نیست که تمام شرکت های حاضر در بورس سود سالیانه به سهامداران خود داده اند و با افزایش قیمت سهام مواجه بوده اند، بلکه این عدد میانگین سهام کل شرکت های حاضر در بورس است.
 اما نکته دیگری که در مورد شاخص کل بورس باید بگوییم وزن شرکت هاست. در محاسبه این شاخص وزن شرکت ها را در نظر می گیرند. اما وزن شرکت ها به چه معناست؟ وزن شرکت ها در واقع میزان سرمایه هر شرکت است که در بورس به اشتراک گذاشته است. برخی از شرکت ها تعداد سهم بیشتری را در بازار بورس ارائه می دهند و جز شرکت ها عظیم و مهم هستند. این شرکت ها اگر با افت قیمت و یا سود همراه باشند تاثیر زیادی روی شاخص می گذارند. بنابراین اگر به طور مثال شما از این شرکت های بزرگ سهمی را تهیه نکرده باشید ممکن است یک روز اخبار اعلام کند که شاخص کل بورس افزایشی بوده است اما ممکن است آن روز شما در سرمایه خود زیان دیده باشید. این شرکت های بزرگ در بازار بورس تهران نمونه هایی دارند مانند شستا و فارس و وبملت.