سود در حسابداری از کسر هزینه‌ها از درآمدها حاصل می‌شود. یکی از صورت‌های مالی شرکت‌ها، صورت سود و زیان است که به صورت دوره‌ای ارائه می‌شود و سود سهام را مشخص می‌کند. اگر فعالیت‌های شرکت طی یک سال مالی منجر به سود شده باشد، ممکن است بخشی از سود به سهامداران نقداً پرداخت شود و بخشی از آن نیز در شرکت بماند. اصطلاح سود هر سهم و سود تقسیمی در این جا معنا می‌یاید.
کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سرمایه، به صورت دوره‌ای صورت‌های مالی خود را منتشر می‌کنند و پس از مشخص شدن سود یا زیان کلی، سود یا زیان هر سهم نیز مشخص می‌شود. در صورتی مشخص شود فعالیت‌های شرکت طی یک سال مالی سودآور بوده است، با توجه به قوانین و مقررات و همچنین تصمیم مجمع عمومی عادی سالیانه، ممکن است بخشی از سود هر سهم یا حتی کل آن، به صورت نقدی به سهامداران پرداخت شود.
تعاریف و اصطلاحات در مورد سود سهام
سود هر سهم یا EPS : همان سود یا زیانی است که در صورت‌های مالی به ازای هر سهم شناسایی می‌شود. برای مشاهده آخرین EPS یک شرکت می‌توانید به تابلوی سهم آن مراجعه کنید.
سود تقسیمی یا DPS: آن بخشی از سود هر سهم است که به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم می‌شود. رابطه DPS<=EPS همواره برقرار است.
اندوخته قانونی: مبلغی است که باید هر سال قبل از تقسیم سود در حسابی به این عنوان نگهداری شود تا از خروج این مبلغ از چرخه دارایی شرکت جلوگیری گردد. اندوخته قانونی هر ساله به میزان ۵ درصد سود سال جاری در نظر گرفته می‌شود و این عمل تا زمانی که میزان اندوخته قانونی به ۱۰ درصد سرمایه شرکت برسد، الزامی است و بیشتر از ۱۰ درصد اختیاری است.
نکات
۱- میزان سود تقسیمی هر سهم طبق قوانین و مقررات و بر اساس رأی‌گیری در مجمع عادی سالیانه مشخص می‌شود.
۲- مطابق با قانون تجارت، اگر مجمع عادی سالیانه تقسیم سود را تصویب کند، شرکت باید حداکثر تا ۸ ماه پس از تاریخ تصویب، سود نقدی را به سهامداران پرداخت کند.
۳- تنها سهامدارانی مشمول دریافت سود نقدی سهام شرکت می‌شوند که زمانی که نماد برای شرکت در مجمع متوقف می‌شود، سهامدار باشند و هر شخص به اندازه همان تعداد سهمی که با آن در مجمع شرکت کرده است، سود دریافت خواهد کرد. مدت‌زمان سهامدار بودن قبل از مجمع، ملاک و تأثیرگذار نیست و اگر شخصی چند لحظه قبل از بسته شدن نماد هم سهام شرکت را خریداری کند، مشمول دریافت سود خواهد شد.
۴- در تبیین نکته قبل، اگر سهامدار قبل از بسته شدن نماد برای مجمع، سهام خود را در بازار بفروشد و در مجمع، پرداخت سود نقدی تصویب شود، هیچ‌گونه سود نقدی شامل او نخواهد شد.
۵- اگر سهامدار بلافاصله بعد از مجمعی که تقسیم سود در آن تصویب شده است، سهام خود را در بازار بفروشد، مشکلی برای او پیش نمی‌آید و سود مجمع به او تعلق خواهد گرفت.
۶- پرداخت سود نقدی معمولاً به روش‌های زیر انجام می‌شود:
الف) مراجعه سهامداران در زمان تعیین‌شده به بانک تعیین‌شده و ارائه مدارک هویتی و دریافت سود نقدی.
ب) واریز سود نقدی سهامدارانی که احراز هویت سجام را انجام داده‌اند، به همان شماره‌حسابی که سهامداران در سامانه سجام معرفی کرده‌اند.
تصمیم‌گیری در مورد پرداخت سود نقدی
تصمیم‌گیری در خصوص اینکه پرداخت سود دقیقاً به چه روشی انجام شود، در مجمع انجام می‌شود. ممکن است مجمع یک شرکت، تنها روش الف را انتخاب کند و مجمع شرکتی دیگر، برای سهامدارانی که احراز هویت سجام انجام داده‌اند، روش ب را انتخاب کند و برای سهامدارانی که احراز هویت سجام را انجام نداده‌اند، روش الف را انتخاب کند.
مراجعه به سایت کدال
یکی از روش‌های اطلاع از جزئیات تصمیم‌گیری‌های مجمع یک شرکت در خصوص پرداخت سود نقدی و زمان‌بندی آن، مراجعه به سایت کدال به نشانی codal.ir و بررسی اطلاعیه‌های مربوط به آن سهم است. برای سهولت در انجام این کار، می‌توان از فیلترهای جست‌و‌جویی که در این سایت وجود دارد، پس از انتخاب نماد، از قسمت موضوع اطلاعیه کلمه “سود” را فیلتر کرد. همچنین برای مشاهده اطلاعیه زمان‌بندی پرداخت سود می‌توان از قسمت نوع اطلاعیه، “زمان‌بندی پرداخت سود” را فیلتر کرد.