سود در حسابداري از كسر هزينه‌ها از درآمدها حاصل مي‌شود. يكي از صورت‌هاي مالي شركت‌ها، صورت سود و زيان است كه به صورت دوره‌اي ارائه مي‌شود و سود سهام را مشخص مي‌كند. اگر فعاليت‌هاي شركت طي يك سال مالي منجر به سود شده باشد، ممكن است بخشي از سود به سهامداران نقداً پرداخت شود و بخشي از آن نيز در شركت بماند. اصطلاح سود هر سهم و سود تقسيمي در اين جا معنا مي‌يايد.
كليه شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بازار سرمايه، به صورت دوره‌اي صورت‌هاي مالي خود را منتشر مي‌كنند و پس از مشخص شدن سود يا زيان كلي، سود يا زيان هر سهم نيز مشخص مي‌شود. در صورتي مشخص شود فعاليت‌هاي شركت طي يك سال مالي سودآور بوده است، با توجه به قوانين و مقررات و همچنين تصميم مجمع عمومي عادي ساليانه، ممكن است بخشي از سود هر سهم يا حتي كل آن، به صورت نقدي به سهامداران پرداخت شود.
تعاريف و اصطلاحات در مورد سود سهام
سود هر سهم يا EPS : همان سود يا زياني است كه در صورت‌هاي مالي به ازاي هر سهم شناسايي مي‌شود. براي مشاهده آخرين EPS يك شركت مي‌توانيد به تابلوي سهم آن مراجعه كنيد.
سود تقسيمي يا DPS: آن بخشي از سود هر سهم است كه به صورت نقدي بين سهامداران تقسيم مي‌شود. رابطه DPS<=EPS همواره برقرار است.
اندوخته قانوني: مبلغي است كه بايد هر سال قبل از تقسيم سود در حسابي به اين عنوان نگهداري شود تا از خروج اين مبلغ از چرخه دارايي شركت جلوگيري گردد. اندوخته قانوني هر ساله به ميزان ۵ درصد سود سال جاري در نظر گرفته مي‌شود و اين عمل تا زماني كه ميزان اندوخته قانوني به ۱۰ درصد سرمايه شركت برسد، الزامي است و بيشتر از ۱۰ درصد اختياري است.
نكات
۱- ميزان سود تقسيمي هر سهم طبق قوانين و مقررات و بر اساس رأي‌گيري در مجمع عادي ساليانه مشخص مي‌شود.
۲- مطابق با قانون تجارت، اگر مجمع عادي ساليانه تقسيم سود را تصويب كند، شركت بايد حداكثر تا ۸ ماه پس از تاريخ تصويب، سود نقدي را به سهامداران پرداخت كند.
۳- تنها سهامداراني مشمول دريافت سود نقدي سهام شركت مي‌شوند كه زماني كه نماد براي شركت در مجمع متوقف مي‌شود، سهامدار باشند و هر شخص به اندازه همان تعداد سهمي كه با آن در مجمع شركت كرده است، سود دريافت خواهد كرد. مدت‌زمان سهامدار بودن قبل از مجمع، ملاك و تأثيرگذار نيست و اگر شخصي چند لحظه قبل از بسته شدن نماد هم سهام شركت را خريداري كند، مشمول دريافت سود خواهد شد.
۴- در تبيين نكته قبل، اگر سهامدار قبل از بسته شدن نماد براي مجمع، سهام خود را در بازار بفروشد و در مجمع، پرداخت سود نقدي تصويب شود، هيچ‌گونه سود نقدي شامل او نخواهد شد.
۵- اگر سهامدار بلافاصله بعد از مجمعي كه تقسيم سود در آن تصويب شده است، سهام خود را در بازار بفروشد، مشكلي براي او پيش نمي‌آيد و سود مجمع به او تعلق خواهد گرفت.
۶- پرداخت سود نقدي معمولاً به روش‌هاي زير انجام مي‌شود:
الف) مراجعه سهامداران در زمان تعيين‌شده به بانك تعيين‌شده و ارائه مدارك هويتي و دريافت سود نقدي.
ب) واريز سود نقدي سهامداراني كه احراز هويت سجام را انجام داده‌اند، به همان شماره‌حسابي كه سهامداران در سامانه سجام معرفي كرده‌اند.
تصميم‌گيري در مورد پرداخت سود نقدي
تصميم‌گيري در خصوص اينكه پرداخت سود دقيقاً به چه روشي انجام شود، در مجمع انجام مي‌شود. ممكن است مجمع يك شركت، تنها روش الف را انتخاب كند و مجمع شركتي ديگر، براي سهامداراني كه احراز هويت سجام انجام داده‌اند، روش ب را انتخاب كند و براي سهامداراني كه احراز هويت سجام را انجام نداده‌اند، روش الف را انتخاب كند.
مراجعه به سايت كدال
يكي از روش‌هاي اطلاع از جزئيات تصميم‌گيري‌هاي مجمع يك شركت در خصوص پرداخت سود نقدي و زمان‌بندي آن، مراجعه به سايت كدال به نشاني codal.ir و بررسي اطلاعيه‌هاي مربوط به آن سهم است. براي سهولت در انجام اين كار، مي‌توان از فيلترهاي جست‌و‌جويي كه در اين سايت وجود دارد، پس از انتخاب نماد، از قسمت موضوع اطلاعيه كلمه “سود” را فيلتر كرد. همچنين براي مشاهده اطلاعيه زمان‌بندي پرداخت سود مي‌توان از قسمت نوع اطلاعيه، “زمان‌بندي پرداخت سود” را فيلتر كرد.