بورس كالا چيست و چه معاملاتي در آن انجام مي‌شود؟

در بازارهاي سنتي، نارسايي هايي وجود دارد. از جمله اين نارسايي ها مي توان به نوسانات قيمت به صورت كاذب و عدم شفافيت در كشف آن و نبود تضمين هاي لازم براي معامله گران اشاره نمود. بنابراين دلائل، بورس هاي كالايي در كشورهاي مختلف جهان از جمله ايران، راه اندازي شده است. به طور كلي بازار سرمايه به 4 دسته تقسيم مي شود. بازار بورس، فرابورس، بورس كالا و بورس انرژي.

بورس كالا در واقع براي پاسخگويي به نيازمندي هاي اقتصادي و رفع بسياري از تنگناها و موانع در بازار كالاها ايجاد شده است. بورس كالا، بازاري است كه تعداد زيادي از عرضه كنندگان، كالاي خود را به بازار عرضه مي نمايند. كالاي مورد نظر پس از بررسي توسط كارشناسان مربوطه، قيمت گذاري مي شود و به خريداران، ارائه مي گردد.

زمينه هاي فعاليت بورس كالا

در بورس كالا معمولا كالاهاي خام و فراوري نشده خريد و فروش مي گردند. به طور عمده كالاهايي از قبيل:

1- محصولات صنعتي و معدني و فلزات

2- محصولات شيميايي و پتروشيمي

3- محصولات كشاورزي از قبيل گندم، برنج، پنبه و... در بورس كالا عرضه مي گردند.

مزاياي بورس كالا

در بازار بورس كالا، نهادهاي نظارتي و تنظيم كننده بازار حضور دارند. بنابراين تمامي افراد حاضر در اين بورس (توليد كنندگان و مصرف كنندگان و بازرگانان)، با حضور اين نهادها، مي توانند از مزاياي قوانين حاكم بر بورس، برخوردار شوند.

وجود بورس كالا به شكل گيري يك نظام سازمان يافته و منسجم داد و ستد كالا و توزيع آن منجر شده است. از طرف ديگر با وجود بورس كالا، راه براي ورود به بازارهاي جهاني، تسهيل شده است. بورس هاي كالا عاملي موثر براي كاهش ريسك توليد كنندگان و مصرف كنندگان عمده در بازار، به شمار مي روند. بنابراين افرادي كه مي خواهند از ريسك ناشي از نوسانات قيمت هاي كاذب، در امان باشند به بورس كالا مراجعه مي كنند.

 مهم ترين اهداف بورس كالا

1- ايجاد بازاري سازمان يافته براي تسهيل داد و ستد نقدي كالاها

2- سازمان دهي بازار كالاهاي خاص مثل محصولات كشاورزي، فلزات، انرژي، پتروشيمي

3- كشف قيمت كالاها به شيوه رقابتي

4- حذف واسطه گري در معاملات

5- كاهش نوسانات مخل بازار

يكي از عيوب بورس كالا، اين است كه در بسياري از مواقع، افرادي از نوسانات كاذب قيمت ها سوء استفاده مي نمايند و با حضور در بورس كالا به سود حداكثري دست مي يابند. در بورس كالا به اين دسته از افراد اصطلاحا سوداگران مي گويند.

بورس كالا در ايران

در ايران، به دنبال تحقق برنامه سوم و چهارم توسعه، شوراي عالي بورس موظف به راه اندازي بورس كالا شد. پس از آن در سال 1382 بورس فلزات به عنوان اولين بورس كالا در ايران شكل گرفت و پس از آن، بورس كالاي كشاورزي در 1383 به وجود آمد. در بورس كالا، همه داد وستدها در قالب قراردادهايي قانوني و استاندارد انجام مي شود. اين قرار دادها مي توانند نقدي، سلف، نسيه، اختيار معامله، صلح و معاوضه و آتي براي هر كالا باشند.

اركان شركت بورس كالا در ايران

اين اركان عبارتند از : مجمع عمومي، هيأت مديره، مدير عامل، بازرس و حسابرس.