تعریف تأمین مالی جمعی
تامین مالی جمعی که ترجمه فارسی Crowdfunding است به تامین وجوه نقدی مورد نیاز یک کسب و کار و یا موسسه برای شروع یا ادامه یک فعالیت، پروژه و یک طرح گفتـه می‌شود. سرمایه مورد نیاز متقاضیان این روش تامین مالی، از تعداد بسیار زیادی از سرمایه گذاران جمع آوری می‌شود و در ازای آن سود نقدی، سهام یا هر نوع پاداش دیگری دریافت می‌کنند. لازم به ذکر است که تامین مالی جمعی تنها به حوزه فعالیت های اقتصادی محدود نمی‌شود و فعالیت‌های نیکوکارانه و خیرخواهانه نیز از این طریق می‌توانند تامین مالی شوند. در واقع می‌توان گفت تأمین مالی جمعی روش مناسبی برای تأمین منابع مالی کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME)، استارتاپ‌ها، طرح‌های دانش بنیان است.
انواع تأمبن مالی جمعی
1- تامین مالی مبتنی بر اهدا: طرح‌هایی که جنبه خیریه و بشر دوستانه دارند در این دسته قرار می‌گیرند و بازپرداخت مالی به مشارکت کنندگان وجود ندارد.
2- تامین مالی مبتنی بر پاداش : مشارکت کنندگان در طرح‌ها عموما پاداش یا خدمتی مشابه با طرح مورد نظر دریافت می‌کنند. به عنوان مثال اهدای آلبوم موسیقی با امضای هنرمند برای مشارکت کنندگان در طرح تامین مالی تهیه آلبوم.
3- تامین مالی مبتنی بر سهام : در این روش به ازای مشارکت افراد، درصدی از سهام پروژه کسب و کار یا طرح به سرمایه گذاران تعلق می‌گیرد. در برخی از مواقع حق رای در مجمع عمومی یا دریافت سود سهام و … نیز جایگزین آن می‌شود. سرمایه گذاری در اینگونه روشهای تامین مالی به مراتب ریسک بیشتری دارد که البته احتمال بازدهی جذاب نیز وجود دارد.
4- تامین مالی مبتنی بر قرض (وام) : در این روش مبالغ به عنوان قرض از مشارکت کنندگان دریافت می‌شود و در طرح سرمایه گذاری می‌شود. سپس اصل مبالغ به همراه سود آن به سرمایه گذاران پرداخت می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که در حال حاضر بیشتر طرح های تامین مالی جمعی موجود بر روی سکوها تقریبا از نوع چهارم و مبتنی بر مشارکت می‌باشند. این بدین معنی است که سرمایه گذاران در سود و زیان طرح شریک هستند. بنابراین ریسک زیان دهی طرح نیز وجود دارد اما با تضامینی که عامل از متقاضی دریافت می‌کند در برخی طرح ها ریسک موجود به حداقل ترین حالت ممکن نزدیک است. سرمایه گذاران می‌توانند شرایط طرح‌ها و میزان سود هر کدام را مشاهده نمایند و از میان طرح های تامین مالی جمعی انتخاب نمایند.
مهم‌ترین مزایای تأمین مالی جمعی
1- امکان تامین مالی برای شرکتهای کوچک و متوسط و حتی استارتاپ ها
2- بازاریابی کم هزینه برای متقاضیان طرح های تامین مالی
3- سرعت بالاتر در تامین مالی و هزینه کمتر نسبت به عموم روشهای تامین مالی
4- بازدهی بالاتر برای سرمایه گذاران نسبت به بانک و برخی دیگر از سرمایه‌گذاریها
5- امکان انتخاب طرح مورد نظر نسبت به صندوق های VC
6- نظارت بر حسن اجرای طرح ها توسط نهادهای مالی، شفافیت و کارآمدی
تاریخچه کرادفاندینگ در ایران
سابقه کرادفاندینگ در ایران به ابتدای سال 93 و راه‌اندازی پلتفرم مهربانه برمی‌گردد. مهربانه و اکثر پلتفرم‌های آتی مبتنی بر اهدا بودند و سایر مدل‌ها به دلیل نبود مجوزهای لازم مجالی برای ارائه یا گسترش پیدا نکردند. سپس در سال 94 پلتفرم‌های بیشتری عمدتا در حوزه اهدا راه‌اندازی شدند و همزمان با گسترش پلتفرم‌ها کارگروه تدوین دستورالعمل کرادفاندینگ راه‌اندازی شد و فرهنگ‌سازی بیشتر باطرح موضوع در رسانه‌ها صورت گرفت. در سال 95 تأکید بر کرادفاندینگ در اسناد بالادستی صورت گرفت و نهایی‌سازی پیش‌نویس دستورالعمل انجام شد. در سال ۹۶ شکل‌گیری پلتفرم‌های غیر اهدا صورت گرفت و کنار گذاشته شدن مدل مبتنی بر وام در دستورالعمل به دلیل عدم تمایل بانک مرکزی انجام شد در سال ۹۷ تصویب دستورالعمل فقط برای مدل مبتنی بر مشارکت شکل گرفت و الزام به وجود نهاد مالی برای دریافت اجازه فعالیت و تشکیل کارگروه ارزیابی در فرابورس انجام شد در سال ۹۸ شروع اجرای مدل مشارکت در بورس انجام شد و صدور موافقت اصولی سامانه نگار آتنا و ۴ متقاضی دیگر نیز شکل گرفت.
مبلغ و تعداد طرح‌های تأمین مالی در ایران
- تا پایان سال 1402بیش از 470 طرح در ایران تامین مالی شده است که از نظر مبلغی، مجموع طرح های تامین مالی شده بیش از 4,200 میلیارد تومان است.
- تعداد طرح های تامین مالی شده در سال 1402 برابر 322 طرح و مجموع طرح های تامین مالی شده در سال 1402 بیش از 3,500 میلیارد تومان می باشد.
- رسیدن تعداد سکو های فعال به 24 سکو ر پایان سال 1402 و اضافه شدن 4 سکو دیگر در سال 140.3
بازدهی سکوهای مختلف
- میانگین بازدهی تمامی طرح های آنجام شده طی 4 سال اخیر برابر 02/33 درصد بوده است.
- بیشترین میانگین بازدهی نیز سکوی دونگی با میانگین 96/41 طی این 4 سال بوده است. همچنین بیشترین میانگین بازدهی (برای سکوهای با بیش از یک طرح) طی سال 1402 نیز مربوط به سکوی دونگی با 05/43 درصد بوده است. و کمترین بازدهی نیز مربوط به سکور استار تامین با 68/23 درصد بوده است.
- در سال 1402، بیش از 14 سکو میانگین بازدهی بالای 30 درصد داشته اند.
پراکندگی مبلغ و سود هر طرح
میانگین سرمایه هدف طی 4 سال گذشته از 1/1 میلیارد تومان در سال 1399 به بیش از 11 میلیارد تومان در سال 1402 رسیده است.
بیش از 75 درصد طرح‌های سرمایه گذاری شده در سال 1402 سرمایه هدفی بیش از 5 میلیارد تومان داشته‌اند و بیش از 55 درصد آن‌ها نیز سرمایه هدفی بیش از 10 میلیارد تومان داشته‌اند.
سهم سکوهای مختلف از تعداد و مبلغ طرح‌های تأمین مالی
آی بی کراد با 73 طرح تامین مالی شده و مبلغ 1,643 میلیارد تومان فعال‌ترین سکو در سال 1402 بوده است.
هم آفرین با 95 طرح تامین مالی شده و آی بی کراد با مبلغ 1,964 میلیارد تومان فعال‌ترین سکو در مجموع 4 سال اخیر بوده اند.
میزان تأمین مالی جمعی
سقف تأمین مالی جمعی از روز 13 خرداد ماه از 25 میلیارد تومان به 50 میلیارد تومان رسید.
تأمین مالی جمعی ارزی
طی مراسمی در روز سیزدهم خرداد ماه سال 1403 با حضور وزیر اقتصاد از ابزار تأمین مالی جمعی ارزی رونمایی شد در این مراسم نوین کراد به عنوان نخستین سکوی تامین مالی جمعی ارزی- ریالی کشور معرفی شد. همچنین در این مراسم به اولین پروژه تأمین مالی جمعی ارزی نیز که مربوط به شرکت صنایع صبح پارلار آسیا است اشاره شد. محصول این مجموعه دانش‌بنیان و صادراتی است و شروط فاز اول که تولید محصول صادراتی و فروش ارزی بوده را داراست.
تعداد بازدید :
۸۳۵
(چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۳)
۱۱:۲۶