به گزارش صدای بورس سهام عدالت یکی از دست‌پخت‌های محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم بود که هدفش کمک به دهک‌های ضعیف جامعه و توزیع عادلانه ثروت بین خانوارها اعلام شد اما این تصمیم که مدیریت آن در دستان قدرتمند دولت بود و سالانه مبلغی به عنوان سود به حساب صاحبانش واریز می‌شد، در سال ۹۹ سرنوشت دیگری پیدا کرد و نتوانست عملکرد قابل توجهی را به ثبت برساند. سرنوشتی که هر چند مهر آزادسازی‌اش را بر پیشانی سهامداران می‌زد اما به دلیل شیوه نادرست اجرا، همچنان با اما واگرهایی روبه‌روست و جمع‌بندی تصمیمات برای ادامه راه درست و منطقی هنوز چشم‌انتظار مذاکرات سخت و نفسگیر مسئولان است!
با آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ قرار بود این سهام به دست صاحبان اصلی‌اش برسد. برای همین هم، دو روش مستقیم و غیرمستقیم برای مدیریت سبد سهام عدالت در نظر گرفته شد و در نهایت ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰ میلیون نفر نیز روش غیرمستقیم را انتخاب کردند. از همان ابتدا به کسانی که روش مستقیم را برگزیدند، اجازه داده شد ۳۰ درصد و پس از آن ۳۰ درصد دیگر (جمعا ۶۰ درصد) از سهام خود را از طریق بانک‌ها یا کارگزاری‌ها به فروش برسانند. همچنین قرار بود ۴۰ درصد باقی مانده نیز در بهمن ماه همان سال آزاد شود اما این اتفاق به دلیل آنچه که سقوط بازار نام گرفت، هیچ گاه عملیاتی نشد. حتی بسیاری از افرادی که ۳۰ یا ۶۰ درصد سهام خود را برای فروش گذاشته بودند نیز موفق به فروش نشدند. اما آنها که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده بودند، به نوعی سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت شدند و قرار بود با برگزاری مجامع هیأت رئیسه این شرکت‌ها انتخاب شوند اما این پروژه نیز تا امروز رنگ واقعیت به خود نگرفته است.
در این میان، هر چند سهام عدالت بین ۳ دولت دست به دست شده اما هنوز راه به جایی نبرده و در دولت رئیسی نیز تصمیم جدیدی برای آن گرفته نشده است. این درحالی است که مجید عشقی، سکاندار ساختمان ملاصدرا در نخستین اظهارنظر خود از طراحی یک بسته جدید برای آن خبر داده و تاکید کرده بود، درمورد سهام عدالت باید به مرور تصمیم‌گیری شود. او به تازگی نیز از اعمال تغییراتی در سهام عدالت خبر داده و گفته است: سهام عدالت در شورای عالی بورس در حال بررسی است و عمده تصمیم‌گیری‌ها انجام شده است.
با این وجود، هر چند هنوز راه‌ها برای واگذاری درست و منطقی باز نشده است اما عملکرد شرکت‌هایی که پرتفوی صندوق سهام عدالت را تشکیل می‌دهند، نشان می‌دهد، برخی از این شرکت‌ها عملکرد خوبی داشته‌اند اما در مقابل، برخی دیگر حرفی برای گفتن نداشتند.
سود توزیعی شرکت‌ها
شرکت‌هایی که صندوق سهام عدالت را تشکیل داده‌اند در سال‌های مالی ۹۹ و ۱۴۰۰ نه تنها عملکرد متفاوتی داشتند بلکه سودهای مصوبشان نیز متفاوت بود. بر اساس آمارهای منتشره در سایت کدال، برخی از این شرکت‌ها سود قابل توجهی را مصوب کردند اما در مقابل سود تعداد انگشت‌شماری از این شرکت‌ها منفی بود. گروه دیگر از این شرکت‌ها نیز به دلیل به حد نصاب نرسیدن مجامع و تصمیم‌گیری نکردن برخی دستورات و یا اعلام تنفس سودی را تقسیم نکردند و بر اساس آنچه که در کدال آمده است، تقسیم سود به مجامع بعدی موکول شده است. با این وجود آمارها گویای این است که از میان این شرکت‌ها، تنها ۵ شرکت سود قابل توجهی را مصوب کردند اما در مقابل سود سه شرکت منفی بوده است. باقی شرکت‌ها نیز سودی میانه را مصوب کردند.
برترین‌های عدالت
بر اساس آمارهای منتشره در سایت کدال، از میان شرکت‌هایی که صندوق سهام عدالت را تشکیل داده‌اند، به ترتیب ۵ شرکت «بانک تجارت»، «ملی صنایع مس»، «صنایع پتروشیمی خلیج فارس»، «کشتیرانی» و «پالایش نفت تهران» جزو شرکت‌های برتری هستند که در مقایسه با سال ۹۹ سود بالا و قابل توجهی را مصوب کردند.
بر این اساس، شرکت «بانک تجارت» با ۵۶۷ درصد رشد سود مصوب مجمع در سال مالی ۱۴۰۰ نسبت به سال مالی ۱۳۹۹، پیشتاز شرکت‌هایی است که صندوق سهام عدالت را تشکیل داده‌اند. البته میزان رشد کل سود این شرکت در مقایسه با سال ۹۹ معادل ۵۸۲ درصد بوده است. قیمت پایانی سهام این شرکت در روز یکشنبه ۲ مرداد، ۱۵۴۲ ریال و بالاترین قیمت ثبت شده برای آن در سال ۱۴۰۱ معادل ۲۲۸۰ ریال بوده است. «ملی صنایع مس» دومین شرکتی است که توانسته گوی سبقت را از دیگر رقبایش برباید. میزان رشد مصوب سود این شرکت در سال مالی ۱۴۰۰ نسبت به ۹۹ معادل ۴۰۰ درصد و میزان رشد کل سود شرکت هم ۸۷ درصد بوده است.
قیمت پایانی سهام «فملی» در روز یکشنبه ۲ مرداد، ۵۳۵۰ ریال و بالاترین قیمت ثبت شده آن در سال جاری ۷۸۳۰ ریال بوده است.
«پتروشیمی خلیج فارس» سومین شرکتی است که سود مصوبش، ۲۴۳ درصد نسبت به سال مالی گذشته رشد داشت. رشد کل سود این شرکت نیز ۶۱ درصد بوده است. قیمت پایانی سهام این شرکت نیز تا لحظه تنظیم گزارش، ۸۱۹۰ ریال و بالاترین قیمت ثبت شده آن در سال جاری، ۸۵۲۰ ریال بوده است. چهارمین شرکت اما «کشتیرانی» بود که میزان رشد سود مصوب مجمع آن ۱۶۷ درصد و میزان رشد کل سود آن ۱۵۲ درصد بوده است. قیمت پایانی سهام این شرکت در روز یکشنبه ۲۲۸۴۰ ریال و بالاترین قیمت آن در سال جاری معادل ۲۳۱۷۰ ریال بوده است. «پالایش نفت تهران» نیز پنجمین شرکتی است که سود مصوبش، ۱۶۱ درصد رشد داشت. رشد کل سود این شرکت نیز ۳۹ درصد بوده است. قیمت پایانی سهام این شرکت تا ۲ مرداد، ۵۲۴۰ ریال و بالاترین قیمت ثبت شده آن در سال جاری ۶۱۱۰ ریال بوده است.
تنبل‌های عدالت
سه شرکت «فولاد خوزستان»، «مخابرات» و «بانک صادرات» جزو شرکت‌هایی هستند که به دلیل منفی بودن میزان رشد سود مصوبشان، در رده آخرین شرکت‌ها قرار گرفتند. بر اساس اطلاعات مندرج در سایت کدال، شرکت «فولاد خوزستان» با رشد منفی یک درصد، شرکت «مخابرات» با رشد منفی ۷۴ درصد و «بانک صادرات» با رشد منفی ۸۱ درصد سود مصوب مجمع، لقب تنبل‌های عدالت را به خود اختصاص دادند. البته به جز «شرکت فولاد خوزستان» که رشد کل سود آن ۲۸ درصد بود، شرکت‌های «مخابرات» و «بانک صادرات» میزان رشد کل سودشان نزولی و به ترتیب منفی ۸۶ و منفی ۲ درصد بوده است.
میانه‌روها
از میان شرکت‌هایی که صندوق سهام عدالت را تشکیل داده‌اند، ۱۴ شرکت اما میانه‌رو بودند. به بیانی دیگر، سود مصوب این شرکت‌ها از ۱۴۲ تا ۱۴ درصد متغیر بود. بیشترین سود مصوب این شرکت‌ها متعلق به «فولاد آلیاژی»، «سیمان داراب» و «آلومینیوم» و کمترین سود مصوب مربوط به شرکت‌های «نیرو ترانس»، «گل گهر» و «پالایش نفت اصفهان» بود.
بی‌سودها
برخی شرکت‌ها اما به دلیل برگزار نشدن مجمع سود مصوبی هم به ثبت نرساندند. در این میان، شرکت «پست» از جمله این شرکت‌ها بود که هر چند در سال ۹۹ سود مصوبی نداشت اما در سال ۱۴۰۰ به میزان ۷۳۷ میلیارد و ۵۸۸ میلیون ریال سود مصوب کرد.
