به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، طی هفته های گذشته و همزمان با تشدید نوسانات ارزی در بازار ارز، اختیارات بانک مرکزی با مجوز سران قوا برای مدیریت بازار ارز افزایش یافت و این بانک توانست با انجام اقداماتی بدون ارزپاشی باعث کاهش التهابات ارزی شود.
در گام نخست بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای، مجوز خرید و فروش ارز صادرکنندگان به نرخ توافقی در صرافی‌ها را صادر کرد و همین اقدام توانست طی مدت کوتاهی (دو سه روز نخست اجرای این طرح) قیمت دلار را در بازار آزاد 2 هزار تومان کاهش دهد.
البته طی روزهای بعد بانک مرکزی این بخشنامه را تکمیل کرد و مجوز خرید ارز تمام اشخاص حقیقی و حقوقی را توسط صرافی‌ها صادرکرد؛ آنطور که فعالان بازار ارز می گویند، با این بخشنامه بانک مرکزی، علاوه بر ارز صادرات، ارزهای خانگی نیز وارد بازار شده و همین امر موجب تعادل در بازار ارز شده است.
اقدام مهم دیگر برای مدیریت بازار ارز، مجوزی است که از امروز ابلاغ و اجرایی شده است؛ با این مجوز عملاً عرضه ارز در بازار بیشتر از قبل خواهد شد؛ چراکه طبق اعلام بازار متشکل ارزی، فروش ارز صادرکنندگان به صرافی ها با نمادهای معاملاتی جدید در بازار متشکل ارزی راه اندازی شده است.
در بخشی از اطلاعیه بازار متشکل ارزی آمده است: « به اطلاع کارگزاران محترم می رساند، به منظور تسهیل فروش ارز صادرکنندگان، نمادهای معاملاتی جدید دلار و یورو تحت عنوان دلار صادراتی و یورو صادراتی از امروز به صورت آزمایشی در بازار متشکل ارز ایران راه اندازی خواهد گردید. »
* مجوز جدید بانک مرکزی چه اثری در معاملات صرافی‌ها دارد؟
طبق قوانین مربوط به خرید و فروش ارز در صرافی‌ها، صراف‌ها سه روز بعد از خرید ارز، می‌توانستند ارز خریداری شده را بفروشند و بیش از آن نمی توانستند ارز را نگه دارند، برهمین اساس نیز صراف‌ها براساس نیاز خودشان، تعداد محدودی ارز می خریدند که بتوانند طی سه روز بفروشند؛ اما با مجوز جدید بانک مرکزی و فعال شدن معاملات در بازار متشکل ارزی، عمق معاملات افزایش خواهد یافت چراکه صراف‌های عضو بازار متشکل با استفاده از زیرساخت این بازار می توانند ارز صادرکنندگان را خریداری کرده و غیر از اینکه ارزهای خریداری شده را می توانند روی کانتر خودشان بفروشند این امکان را هم دارند که ارزها را به سایر صرافی‌ها، بانک‌ها و فعالان بازار متشکل ارزی نیز بفروشند.
این اقدام باعث می شود تا صراف‌ها ارز بیشتری را از صادرکنندگان خریداری کنند که در این حالت هم روند رفع تعهد ارزی صادرکنندگان سرعت می گیرد و هم صراف ارز بیشتری را برای فروش به سایر متقاضیان در اختیار دارد. طبق اعلام فعالان بازار، این مجوز می تواند به حجم و عمق معاملات کمک بسیاری کند ضمن اینکه نرخ واقعی ارز نیز کشف می شود و عرضه و تقاضا نیز شفاف‌تر خواهد شد.
بنابراین صراف‌هایی که عضو بازار متشکل هستند با استفاده از همان زیرساخت بازار می توانند ارزهای صادرکنندگان را خریداری کرده و دوباره به سایر متقاضیان بفروشند. البته این سیاست در کنار خرید و فروش ارز صادراتی خارج از بازار متشکل ارزی است و تداخلی با بخشنامه های قبلی ایجاد نمی‌کند.
در حال حاضر نرخ رسمی ارز در سایت بازار متشکل ارزی منتشر می‌شود و هموطنان می‌توانند ارز مورد نیاز خود که در سرفصل‌های ارزی برای مواردی همچون مسافرت، ارز مورد نیاز دانشجویی یا بیماری را براساس ضوابط تعیین شده برای این مصارف از این بازار با نرخ‌های رسمی تأمین کنند.
* قیمت واقعی ارز چند است؟/ برنامه‌های بانک مرکزی برای مهار التهابات ارزی و طلایی
همزمان با کاهش قیمت‌ها در بازار ارز، برخی از کانال‌های تلگرامی سعی دارند با درج قیمت‌های بالا برای ارز همچنان فضای بازار را ملتهب نشان دهند ولی کسب اطلاع خبرنگار تسنیم از فعالان بازار و صرافی ها بیانگر آن است که هم اکنون عرضه و تقاضا در بازار به تعادل رسیده و دیگر خبری از فضای متشنج ارزی نیست.
ضمن اینکه ارز توافقی در صرافی‌ها در کانال 29 هزار تومان قرار دارد و ارز در بازار آزاد نیز با قیمت‌های درج شده در کانال‌های تلگرامی تفاوت فاحش دارد.
لامعی معاون اداره صادرات بانک مرکزی نیز با تأکید براینکه نرخ موجود در شبکه صرافی‌ها براساس توافق و رقابت حاصل می‌شود، گفت: در این شبکه هزینه‌ای نقل و انتقال اسکناس بستر مناسبی برای رقابت میان صرافی‌ها و صادر کنندگان ایجاد کرده است لذا تفاوت نرخ جزئی موجود در شبکه‌های صرافی رسمی ناشی از همین امر است.
به گفته لامعی، نرخ‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود به هیچ وجه مورد تأیید بانک مرکزی نیست و افراد سود جو تلاش می‌کنند تا با جو سازی نرخ کاذب ایجاد می‌کنند لذا این نرخ‌ها به هیچ وجه نرخ‌های مورد معامله نیست بلکه نرخ‌های مورد معامله نرخ‌هایی است که در شبکه‌های رسمی صرافی‌ها مردم به انها هم اسکناس خود را عرضه می‌کنند.
گفتنی است، کنترل نقدینگی با ایجاد محدودیت در نقل و انتقال نقدینگی از طریق سامانه‌های بانکی، مسدود سازی حساب‌های فعالان غیر مجاز بازار ارز و ممنوعیت معاملات فردایی ارز و طلا از دیگر اقدامات بانک مرکزی برای متعادل ساختن بازار است.
به نظر می رسد مجموعه اقدامات بانک مرکزی تاکنون نقش موثری در کاهش التهابات بازار ارز داشته است و البته به گفته فعالان بازار از آنجا که معاملات بازار طلا نیز نقش مهمی در سیگنال دهی به بازار ارز دارد، بانک مرکزی بایستی سیاستگذاری لازم در خصوص این بازار را نیز در دستور کار قرارد دهد تا از جولان سفته بازان و نوسانگیران جلوگیری نماید.