احسان مرادی در خصوص زمان و جزئیات عرضه اولیه تپسی به بورس نیوز گفت : پس از فراز و نشیب های فراوان، سرانجام پذیرش شرکت پیشگامان فناوری و دانش آرامیس با نماد "تپسی" در فرابورس انجام شد و دیروز هم پیام ناظر منتشر شد تا امروز (۲۴ خردادماه) عرضه اولیه این شرکت هم صورت بگیرد.
عرضه اولیه "تپسی" به روش گشایش نماد صورت خواهد گرفت. عرضه اولیه های قبلی به روش بوک بیلدینگ یا رقابت تاریک بود و متقاضیان خرید، تعداد سهام و قیمت مورد نظر خود را وارد سیستم می کردند و شرکت کنندگان در فرآیند عرضه اولیه اطلاعی از وضعیت درخواست سایر متقاضیان نداشتند و در نهایت هم عرضه کننده از سقف تقاضاها ، عرضه را انجام میداد تا عرضه به اتمام برسد. این موضوع مشکلاتی را ایجاد کرده بود و به نظر میرسد به همین دلیل فرابورس ایران اقدام به تغییر روش عرضه اولیه کرده است.مهمترین مشکل این بود که صندوق ها، سهام عرضه اولیه شده را در قیمت های مختلف و متفاوتی خریداری می کردند و ممکن بود برخی صندوق ها، در فرآیند خرید عرضه اولیه ها دچار ضرر و زیان شوند و باید پاسخگوی دارندگان یونیت های خود بودند که چرا بالاتر از میانگین قیمت، اقدام به ثبت سفارش و خرید کرده اند! و یا اینکه در قیمت پایین ثبت سفارش کرده و نتوانستهاند در عرضه اولیه مشارکت کنند. در روش گشایش نماد اما، متقاضیان خرید نسبت به قیمت پایه که برای عرضه اولیه لحاظ شده، ثبت سفارش میکنند و بعد از پایان فرآیند سفارش گیری عرضه اولیه و مچینگ، با قیمت تعادلی سهم به مشارکت کنندگان در عرضه اولیه تخصیص خواهد یافت. امکان ویرایش تعداد و قیمت نیز در زمان ثبت سفارش وجود دارد. فرایند ثبت سفارش و کشف قیمت احتمالا نیم ساعتی به طول خواهد انجامید و هر زمان حجم تقاضا به بیش از حجم عرضه برسد، ناظر اقدام به متوقف کردن رقابت خواهد کرد. طبیعی است که برخی صندوق ها که با تاخیر اقدام به ثبت سفارش کرده باشند، سهمی تخصیص نیابد. لذا صندوق های سرمایه گذاری که تمایل به خرید سهام داشته باشند باید بعد از پیام ناظر جهت ثبت سفارش اقدام کنند.
مدیرعامل تامین سرمایه کاردان در خصوص انتقاداتی که به روش عرضه اولیه وارد شده که امکان حضور سهامداران حقیقی در این عرضه اولیه وجود ندارد به بورس نیوز گفت : شخصا به مسئولان فرابورس ایران حق می دهم که اقدام به تغییر روش عرضه اولیه و تخصیص عرضه ها به صندوق های سرمایه گذاری کرده باشند. بعد از فراز و فرودی که در سال ۱۳۹۹ در بازار سرمایه ما رخ داد و بسیاری از سرمایه گذارانی که با خواست و اراده خود اقدام به خرید سهام کرده بودند، دچار ضرر و زیان شدند و کار به اعتراضات سهامداری و... کشیده شد، اصلا عجیب نیست اگر فرابورس تصمیم گرفته باشد سرمایه گذاران حرفه ای تر در عرضه اولیه ها مشارکت کنند.
فرض بر این است که مدیران صندوق ها با تحلیل و بررسی جامع گزارش ارزش گذاری و امیدنامه شرکت، اقدام به خرید سهام در عرضه اولیه کردهاند و قیمت کشف شده هم قیمت منصفانه ای بوده که توسط حرفهایهای بازار تعیین شده است. در مورد عرضه اولیه تپسی هم چندین جلسه متوالی پیرامون ارزش گذاری سهام با حضور فعالان بازار سرمایه برگزار شد و بزرگترین اساتید ارزش گذاری در بازار سرمایه، ارزش گذاری تپسی را مورد نقد و بررسی قرار داده و نظرات خود را اعلام کردند. بنابراین کسی نمیتواند بابت قیمت کشف شده در فرآیند عرضه اولیه اعتراضی داشته باشد. ضمن اینکه الزامی برای مشارکت در عرضه اولیه برای صندوق های سرمایه گذاری وجود ندارد و هر صندوقی که عرضه اولیه ها را ارزنده تشخیص ندهد، ممکن است اقدام به مشارکت در عرضه اولیه نکند. معتقدم تخصیص عرضه اولیه ها به صندوق های سرمایه گذاری، رانت محسوب نمی شود و سهامداران حقیقی به راحتی با خرید یونیت های صندوق های سرمایه گذاری، امکان مشارکت در بازدهی عرضه های اولیه را خواهند داشت.
ضمن اینکه معتقدم بازار سرمایه ما باید به عرضه اولیه شرکت هایی از این جنس عادت کند. لزوماً در اختیار داشتن دارایی های فیزیکی به معنای ارزنده بودن یک شرکت برای سرمایه گذاری نبوده و چه بسیارند شرکتهایی که با وجود برخورداری از دارایی های فیزیکی از جمله زمین و ساختمان و ماشین آلات، به دلیل عدم مدیریت مناسب و... نتوانستهاند بازدهی مناسبی نصیب سرمایه گذاران کنند و در ورطه زیان گرفتار آمده اند.
البته که "تپسی" از مرحله استارتاپ بودن عبور کرده و در حال حاضر شرکت پیشگامان فناوری و دانش آرامیس، یک شرکت دانش بنیان محسوب می شود و به نظر میرسد ریسک شکست فعالیت متوجه این شرکت نخواهد بود.